Когда ожидалось нападение, абхазы звали воинов, то есть всех способных носить оружие, из соседних деревень себе на помощь. Половина всего количества бойцов располагалась скрыто в местах, откуда должен был появиться враг, остальные в ожидании неприятеля оставались в деревне, из которой заблаговременно вывозили женщин, детей, стариков и имущество, прежде всего скот, которые оставались в безопасных горах до окончания военных действий. Караульные свободно пропускали врага, не давая ему знать о своей засаде, и он попадал между двух огней.

До нас дошел древний термин для обозначения отдельных колонн, из которых состояло войско – «родовые огни» (амцахара).                    

Из книги Ш. Инал-Ипа

Алхрақәа—2020. Бадра Гәынба: «Иҟалаӡом ауаа гәыԥла, политикала, мамзаргьы қәрала реилыхра»

17.03.2020
Сара сгәы иаанагоит, абарҭ ауаа узықәгәыӷша, алҵшәа бзиақәа аазырԥшыша гәыԥны ишыҟоу

Иахьа, ишыжәдыруа еиԥш, алхратә процесс азакәан ишаҳәоу еиԥш имҩаԥысуеит. Аштаб аусуразы ҳгәы ҭынчуп. Адгылаҩцәа рхымҩаԥгашьа аума, уи хаҭала кандидатк имацара иакәӡам, иаҳҳәозар, аштабқәа зегьы пату еиқәҵаны, аиакәым еибымҳәакәа русушьа иахьынӡалшо имҩаԥыргоит.

Иахьа уажәраанӡа алхрақәа анҳамаз еилаҩеиласрада иҟамызт, ҳазҭагылоу аамҭазы уи даҽакала имҩаԥысуеит. Аҳәынҭқарра қәыԥш ашьақәгылара амҩа ианықәгылоу аполитикатә культурагьы еизҳауеит, уи угәы иамыхәар залшом. Уи иахьа мацара акәым, анаҩсгьы ацклаԥшра аҭахуп, избанзар, Аԥсны имҩаԥысуа алхрақәа ҳтәыла анҭыҵгьы азҿлымҳара ду амоуп. Иҟоуп ҳазҭаху аҳәынҭқаррақәа, иара убас ҳазҭахқәамгьы, убарҭқәа зегьы азгәаҭаны, пату еиқәҵаны иахьынӡаҳалшо алхрақәа наҳагӡароуп.

Алхрақәа ҳарзыхиоуп. Аслан Гьаргь-иԥа Бжьаниа хәышықәсеи бжаки ирҭагӡаны инапы злакыз аполитикатә процесс ажәлар рҿы аилкаара амоуп, азхәыцрагьы аанарԥшуеит. Иара хықәкыла мышкала ихәыцуа иакәӡам, аԥхьаҟа ихәыцуа политикуп. Убри аҟынтә, сара агәаанагара сымоуп агәрагара иоуп ҳәа. Аслан Гьаргь-иԥа дызҿу аус ахаҵгылара азуны ауп иахьа ҳарҭгьы ҳашивагылоу. Баша ҳҟьаланы, мамзаргьы Аԥсны имҩаԥысуа изакәызаалак политикатә процесск ҳхы алаҳархәындаз ҳәа ҳаҟам, ари зегьы шымҩаԥаҳго агәрагара аарԥшны, имоу адырра алҵшәа бзиа азгәаҭаны, Аԥсны аԥеиԥш иахәап ҳәа ҳгәы иаанагоит. Акоманда иалоу ракәзар, Аԥсны еицырдыруа ауаа рацәоуп. Алеқсандр Анқәаб итәы ҳҳәозар, аамҭа иаҳнарбеит зегьы. Ажәлар есқьынгьы аизҳара иашьҭоуп, иҟоуп иҳазмырҟаҵоу ахатә знеишьа змоу еиуеиԥшым аҭагылазаашьақәа, аха апрофессионал аус данахагыло еиҳа алҵшәа бзиахоит. Аҳәынҭқарра иамоу алшарақәа маҷуп, иҳамоу ҳаиҷаҳаны, пату ақәҵаны инаҳагӡар, алҵшәа бзиақәа ҳауеит. Сара сгәы иаанагоит, абарҭ ауаа узықәгәыӷша, алҵшәа бзиақәа аазырԥшыша гәыԥны ишыҟоу.

Аҿар рганахьала иаҳҳәозар, аиаша шәасҳәап, маҷк уамашәагьы ибаны срыхәаԥшуеит иҳадгылоу аҿар. Урҭ рхыԥхьаӡара даара ирацәоуп. Дара зегьы хықәкыла ҭыԥк ҳаундаз, мамзаргьы ари ҳзыдгылоу даннеилак џьара лшарак ҳаиҭап ҳәа акәӡам изҳадгылоу, дара иҟарҵо ашьаҿа уаҵәтәи рԥеиԥш иазхәыцны ауп ишыҟарҵо. Уазы иҭабуп ҳәа расҳәарц сҭахуп.

Алхрақәа анцо, ауаа реилыхра иашам ҳҳәоит. Сақәшаҳаҭуп, зынӡак иҟалаӡом ауаа гәыԥла, политикала, мамзаргьы қәрала реилыхра. Аполитикатә процессқәа иаҳзынрыжьуа аиакәымқәа излаҳалшоу ала иҳармаҷроуп. Аполитика ҳалганы ҳазегьы ҳаӡәыкны уаҵәтәи аԥсҭазаара ҳазхәыцроуп.

Возврат к списку